De komst van de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) betekent extra regulering voor de Nederlandse markt, dus extra eisen voor zorg en ICT. Wanneer die eisen te Nederlands of te zwaar zijn, kunnen zowel kleinere als internationale aanbieders van zorg-ICT ze niet of nauwelijks ondersteunen. Belangrijk is dus dat de regels aansluiten bij internationale ontwikkelingen en niet te zwaar zijn. Dat is wat ik ook continu hoor in mijn gesprekken met collega leveranciers.
Wegiz-klaar? Nu al inventariseren!
De Wegiz verplicht zorginstellingen om een aantal 'aangewezen' uitwisselingen die zij nu nog op papier doen 100% digitaal te gaan doen. Aan de inhoud of de hoeveelheid data verandert dus in principe niets, want dit wordt in een kwaliteitsstandaard voor goede zorg vastgelegd. Vooral de manier van uitwisselen verandert. Omdat er uiteindelijk misschien wel duizend soorten uitwisselingen zijn, is het verstandig om eerst de uitwisselingen aan te pakken die belangrijk én rijp zijn: de uitwisseling van de Basisgegevensset Zorg (BgZ) en de beelduitwisseling tussen medisch specialistische zorgaanbieders. Een deel hiervan – de BgZ - zit al in VIPP 5-programma's. Eigenlijk kun je als ziekenhuis nu al inventariseren: wat wordt er gevraagd? Wat doe ik daar al aan? En wat moet ik nog doen om dat te realiseren?
De Wegiz kan tot aanzienlijke procesveranderingen leiden binnen uw zorginstelling. Er moet namelijk volgens technische standaarden worden uitgewisseld. En niet alleen tussen ziekenhuizen onderling, maar óók bij de patiëntverplaatsingen tussen ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra (ZBC's) moet er dus een gestructureerde patiëntsamenvatting (BgZ) gedeeld worden. Daarom is het belangrijk dat u alle relevante gegevens op de juiste plek in het EPD invoert, om bijvoorbeeld miscommunicatie te voorkomen. Heeft uw zorginstelling dit al op orde?
Zorg voor informatie op de juiste plek in het EPD
Parallel aan uw uitdaging om het EPD van uw zorginstelling optimaal in te richten, werken wij met een dedicated team aan de user experience van het EPD. Door de nieuwe wet en het gebruik van gestructureerde datauitwisseling krijgen wij meer en meer de vraag om zorginstellingen te helpen om gegevens op de juiste plek te registreren. Daar doen we al heel veel aan. Denk bijvoorbeeld aan de Golden Label Method die een aantal zorginstellingen heel intensief gebruikt. Daarmee helpt het EPD u om, zonder veel na te denken, informatie automatisch op de juiste plek vast te leggen.
Onze grootste uitdaging ligt nu eerst in het gestructureerde deel van de eerste aangewezen uitwisselingen onder Wegiz, want de BgZ-uitwisseling wordt het eerste grote thema voor onze klanten. Deze verplichting zit in spoor twee, waarvoor u gecertificeerde producten moet gebruiken, en gaat over de data uit HiX. Vandaar dat we al vanaf het eerste moment bij de BgZ betrokken zijn. Bij het tot stand komen van de BgZ én bij de doorontwikkeling ervan. We denken ook intensief mee over hoe we die gaan uitwisselen met leveranciers van allerlei EPD's. Dat kunnen we met verschillende technieken doen, waarbij wij graag willen dat het landelijk werkt.
Als je naar de Wegiz kijkt, gaat het eigenlijk steeds om twee vragen:
Spoor 1: welke uitwisseling moeten we ondersteunen?
Spoor 2: hoe moeten we dat doen?
Er komt bijvoorbeeld ook nog een eis dat de verpleegkundige overdracht tussen het ziekenhuis en de VVT (verpleging, verzorging en thuiszorg) 100% elektronisch wordt uitgewisseld. Hoe? Dat moeten alle partijen samen gaan invullen. Voordeel daarvan is dat er geen concurrentie is; alle leveranciers hebben namelijk hetzelfde doel. Er is een deadline en dan zie je de kracht van samenwerking tussen leveranciers. Want bij hen zit de inhoudelijke expertise over het 'hoe?'.
Samen het 'hoe' ontdekken
Oplossingen worden pas rijp doordat ook de leveranciers al een bepaalde ervaring hebben ingebracht in het traject, net zoals dit bij de BgZ- en beelduitwisseling is gebeurd. Dit 'hoe' moeten we met elkaar gaan ontdekken en dan is de startdatum van de verplichting een goede stimulans. We moeten nu met elkaar gaan uitzoeken hoe we die uitwisseling vormgeven binnen de huidige kaders, om de uitwisseling vervolgens te gaan beproeven. En daarbij moeten we accepteren dat het niet altijd in één keer optimaal is.
Uitwisselingen die rechtstreeks van de tekentafel komen, kun je niet morgen gaan verplichten voor alle zorginstellingen in Nederland. We moeten dus eerst ervaring opdoen in de praktijk en zorgen dat er een minimale kritische massa is, die we met elkaar hebben bewezen. Wat van die tekentafel is direct bruikbaar en waarvoor moeten we terug naar de tekentafel? Het bruikbare deel moet je wat mij betreft direct voor iedereen gaan verplichten en met het andere deel ga je terug naar de tekentafel, zodat je weer een volgende stap kunt zetten. Eigenlijk maken we het met z'n allen heel ingewikkeld, maar dat is wél met een reden. Namelijk om interoperabiliteit te waarborgen, maar ook enige flexibiliteit te behouden, zodat we kunnen bijsturen gedurende de wedstrijd.
Per uitwisseling met de stakeholders aan tafel
Belangrijk is dat we nu de focus leggen op samenwerking. Tussen zorginstellingen onderling, maar ook samenwerking tussen zorginstellingen en ICT-leveranciers en de ICT-leveranciers onderling. Bij iedere uitwisseling moeten we bepalen wie de belangrijkste stakeholders zijn en met elkaar om tafel gaan. Voor uitwisselen van beelden zijn de PACS-leveranciers belangrijk, maar waarschijnlijk ook de EPD-leveranciers, voor de data die relevant is bij dat beeld. De verpleegkundige overdracht? Die gaat niet alleen over de medisch specialistische zorg EPD's, dus dan wil je ook met ECD-leveranciers aan tafel. Receptverkeer is weer een heel ander spel. Wij – en daarmee bedoel ik de zorg als geheel - moeten dit per uitwisseling bekijken.
Als zorginstelling met HiX vraagt u zich wellicht af wat u nu al kunt doen om straks op tijd klaar te zijn voor de Wegiz. Meerdere dingen, wat mij betreft:
Inventariseer alvast hoever u bent de eerste vier uitwisselingen die verplicht elektronisch worden.
Stop zo snel mogelijk met papieren registraties en kijk wat u nu al elektronisch kunt uitwisselen. Uiteindelijk moet veel, van de BgZ tot en met medicatie en de geboortezorg, elektronisch uitgewisseld kunnen worden. Dit zal lang niet altijd volledig gestructureerd in zibs gebeuren. De aanvullende meerwaarde van snelle, complete informatie voor de ontvanger, ook al is dit slechts deels gestructureerd, wordt onderschat.
Schroom niet om ons advies te vragen. Samenwerken is het allerbelangrijkste; we moeten niet vóór elkaar denken maar mét elkaar. Hier steken we vanuit ChipSoft veel energie en tijd in. We zitten bijvoorbeeld ook bij de NEN aan tafel voor ontwikkeling van normen en het is ook daar heel fijn als daar ook de expertise vanuit zorginstellingen aanwezig is. Die praktijkervaring is heel belangrijk en zorgt ervoor dat er niet alleen vanuit leveranciersperspectief naar uitdagingen gekeken wordt.
Veel zorginstellingen zijn in de praktijk al druk bezig met het uitwisselen van gegevens. De samenwerkende ziekenhuizen in de regio Zuid-Holland en Zeeland zijn hier een mooi voorbeeld van. Dit zijn allemaal ziekenhuizen met HiX, maar hetzelfde kan ook met ziekenhuizen die bijvoorbeeld Epic gebruiken. Dat hebben we aangetoond in de regio Friesland, waar Tjongerschans en Medisch Centrum Leeuwarden de BgZ uitwisselen.
Opschalen naar landelijk gebruik
Deze regionale oplossingen willen we nu opschalen naar landelijk gebruik, met een systeem dat is gebaseerd op standaarden, ongeacht het EPD. Als we die stip nou met z'n allen op de horizon zetten. Voor zo veel mogelijk poli's die samenwerken moet de default zijn om digitaal te werken en digitaal de BgZ uit te wisselen, altijd aangevuld met andere relevante documenten.
Wij hopen met z'n allen natuurlijk dat het alleen nog maar een kwestie is van uitrollen, maar onderweg gaan we ongetwijfeld nog veel dingen ontdekken met elkaar. De kunst is dan om weer met elkaar de prioritering te bepalen. Zo komen we stap voor stap tot de beste invulling van de Wegiz. De wet staat al voor de deur, dus geef het een warm welkom en zorg dat u op tijd klaar bent.
